Kislew

Zimowe święto

CHANUKA

Chanuka to zimowe święto żydowskie, trwające osiem dni, począwszy od 25 dnia miesiąca Kislew. Jest to bardzo radosne święto. Podstawą dla chanukowej radości są wydarzenia opisane w Księgach Machabejskich (księgi deuterokanoniczne). Miały one miejsce ok. 170 lat przed narodzeniem Jezusa. Naród żydowski znajdował się wówczas pod wpływami syryjsko-greckiego okupanta i pozbawiony był swobody religijnej. Kult jedynego Boga, sprawowanie obrzędów liturgicznych czy nawet studiowanie Tory były karane śmiercią. Za ogromem i okrucieństwem represji wobec Izraela stał ówczesny król – bezwzględny i wyrafinowany Antioch IV Epifanes.

Wielu Żydów uległo hellenizacyjnym wpływom. Ale nie wszyscy. Istniało stronnictwo wierne Bożym przykazaniom, które nie godziło się na jakiekolwiek kompromisy w sprawie wiary. Po trzech latach ucisku wybuchło powstanie wywołane przez kapłana Matatiasza. Po jego śmierci na czele powstania stanął jego Syn Juda, z przydomkiem Machabeusz (z hebr. młot), stąd powstanie to nazywamy Powstaniem Machabeuszy. Podjęli oni próbę bardzo nierównej walki. Siły okupanta były nieporównywalnie większe. Siłą powstańców było zaufanie w Bożą moc oraz w to, że Bóg przyjdzie im z pomocą (zob. 1 Mch 4,8-11).

Budowali swojego ducha przypominając sobie dotychczasową opiekę Bożej Opatrzności i Jego cudowne interwencje. Niesieni tą wiarą i zaufaniem w Bożą pomoc mieli siłę, by przeciwstawić się okupantowi. Powstanie zakończyło się zwycięstwem. Po odzyskaniu Jerozolimy przystąpiono do porządkowania świątyni, oczyszczenia jej i ponownego poświęcenia Bogu. Właśnie ta historia odzyskania Świątyni, a tym samym wolności wiary i możliwości sprawowania kultu religijnego jest podstawą świętowania Chanuki oraz chanukowej radości.

Chanuka, nazywana także Świętem Świateł i Świętem Cudów.

Skoncentrowana jest wokół światła, a głównym motywem celebracji tych dni jest Chanukija – specjalny chanukowy świecznik. Istnieje tradycja, która mówi, że w momencie odzyskania Świątyni, kiedy przystąpiono do ponownego przywrócenia jej dla Bożego kultu, nie znaleziono wystarczającej ilości oliwy przeznaczonej do rozpalenia ognia menory (siedmioramienny świecznik świątynny). Jedyny pojemnik z pieczęcią kapłana, w którego posiadaniu byli wówczas Żydzi, mógł wystarczyć zaledwie na jeden dzień palenia świątynnego świecznika. Żeby uzyskać kolejne porcje oliwy zgodnie z biblijnym przepisem potrzebnych było kolejnych siedem dni. Zdecydowano jednak rozpalić ogień, a Bóg w cudowny sposób sprawił, że palił się on przez kolejnych siedem dni. Na upamiętnienie tego wydarzenia w święto Chanuka je się potrawy smażone na oleju (przede wszystkim pączki i lateks, czyli placki ziemniaczane) i wspomina się cud chanukowy – cud rozmnożenia oliwy i cud zwycięstwa niewielkiej armii żydowskiej nad potężnymi siłami okupanta.